Sheeko Gaaban: Labaatan jir khasaaray!

Waa labaatan jir aan waligii luuf luuf iyo leel leel midna arag. Kuwa uu la leefalka yahay wuu ka feedho weyn yahay oo isuma dhawa. Caano niidoo iyo cunto magaalo ayuu  ku soo koray, carrabkaba waligii ma saarin waxaan dhan dhanaan iyo mac macaan ahayn,  oo habeen uu qado daaye il bidhiqsi ilbidhiqsibuu sharaabka iyo shaah caano badan  ugu noq noqdaa.

´´ Wiilku ma yar yarkii carabta ku dhashay oo fasax inoogu yimid baa? ´´ hadalkan iyo kuwo kaleba waxa iswaydiiya dadka aan hore u aqoon ee dhererkiisa iyo caddaankiisa la dhaca, mar danbase ogaada  in aanu waligii Hargaysa dhanna u dhaafin ee uu guri nimco iyo naruuro dhextaalo ku soo koray,  intaasna ku soo leekaaday.

Waxbarasho se waa loogu taag waayey oo maalinba dugsi ( private ) yar buu galaa  oo haddana ka baxaa, haa afsoomaliga wuu qori yaqaanaa,  ingiriisigana inta la isku bariidiyo ayuu ka bartay ee ‘Hello, How are you, I am fine and you’ iyo qaar ku dhow dhow, oo Halkuu waxan ka  bartay? dugsiyadan  uu midba maalin galuu ka bartay oo intaas yaree hore maba dhaafin waligii.

Intuu yaraa waxbarasho lamaba gayn,  markuu waynaadayna waatan loogu taag waayay waxdhigashadii, tobanka laba ama saddex sann ayuu kor u dhaafay markii  waxbarashada lagu bilaabay, laakiin waa geed gudinta iska celin kara oo sida loo garaaca way adagtay, waayo ilmaha markuu yar yahay buu u nugul yahay waxbarista iyo barbaarinta.

Hooyadii iyo Aabbihii waqtigaas waxay u haysteenba inaanu gaadhin waqti waxbarasho, oo afkaa wax loogu guri jiray sidii ilmo yar oo socod barad ah.

Hami adduunyo oo inuu heer gaadhaa ahi kuma jiro, mid aakhiro oo inuu shaqaystaana hadalkeeda daa, lamaba barin oo macno sidaasa uguma fadhido, Cun oo Cab, Jiifso oo jimicso waxaan ahayn maba yaqaano. Waxbarashadaba waqti lumus buu ka aaminsanaa iyo inay caado la raaco oon macno ku fadhiyin tahay, dadkana sidiisa uun buu ka aaminsanyahay inay nimco ku wada jiraan.

Waa iska caado iyo sunnaha adduunyada  in bina aadamka intooda badani lacagta iyo adduunka ku qooqaan, isaguna kuwaasi uun buu la mid yahay oo nooc cusub maaha.

Waa calooshii la ciyaar aan habeen qudha  caqligiisu shaqaynin. Intuu wuxuun cunayey ee aanu balwado baran sahaalay ahayde, laakiin hadda balwad buu bartay oo xaafadana wuu kala dhuuntaa. Hadduu muddo asturayey oo intuu lafadhiistaa uun warkiisa haystay, is qarin wayday oo mirqaan iyo qaadiraa khashifay.

Waa lagu bartay oo xataa xafidiibaa ogaatay inuu qaad iyo sigaar bartay.  Hooyadii habeen madow baa u galay markay maqashay inankaagii wuu qayilaa, waanu qiijiyaa!!!

Ileen Baroori waxba ma baajiso, baryo dhanbay dhinaca u jiibsan wayda, dhakaduna u fadhiisanwayday, oo dhafooradu goteen……..horayse u halaysay oo haadanta ugu rideen iyada iyo aabbihiiba.

Wuu cadaystay oo imika isagoo cabaya buu guriga la soo galaa, ciddise waxba kama qaban karto oo horaa loo dayacay. Haa horaa loo dayacay oo kool koolin buu ku jiray waqtiguu ku haboonaa in la rabeeyo, kibrinbu ku jiray intuu ku wacnaa in la kobciyo caqligiisa oo lagu canqariyo cilmi Alle iyo camal falkiisa, Kifaaxbuu ku jiray intay qayrkii wax barasho iyo tacliin ku jeedeen, seel seelibay ka dhigtay adduunyadii uu ku soo dhex koray; sac sac buu ku noqday kibrintii iyo koolkoolintii; sagagarnimaaa kasoo hadhay iyo inuu siduu doono u noolaado; saaqidnimaduu ka dhaxlay inuu sigaar iyo jaad su'aashiisa ugu horaysa ee uu ku waydiiyaa noqoto.

Awalka hore xoolaha aabihii iyo hoygooda uun buu ka qaadanayey lacagta uu ku qayilayo, ee sigaarka siisanayo, hadduu  muddo jaqayey naaskaa irmaan, hadduu sida dulinku dadka dhiiga iyo dheecaanka uga jaqayo uu xaafadooda xoolaha uga xantoobsado, waxa la soo gaadhay wakhti naaskiina gudhay; dhiigii iyo dheecaankiina  uu dhamaystay. Waligii kumuu fikirin inuu suuqa u xoogsi tago ama xoolo keensado laakiin waxa la soo gaadhay wakhti waxa horyaalaaba ay tahay inuu suuqa galo oo sida asxaabtiisu qayilaada ku soo xaasiliyaan oo kale soo xoogsado soona xasiliyo Geed, Rubuc, Mijin, Caqaar, Ama hadii kale taajaradba kolba kii uu helo, ujadeediisu waa yaan casarku kusoo galin adigoon jiqilka laabin, yaan gabalku kuu dhicin adigoon findhicilka ku fikirn, yaan waagu kuu baryin adigoon xiddigaha tiring, yaan maalinta kale kusoo gaadhin adigoon maalintaa hore mirqaamin, Yaanad tagin oo dubaabku ku cunin adigoon dadarta daanka ku daabulin iyo hididiilooyin kale ayaa ka dhex guuxaya,……..

Barqadii buu toosaa oo uu bilaaba xaasilinta iyo xerokeenka; caleenta cagaaran ee cindigiisa ku wayn, Xiinbuu u galayaa siduu u keeni lahaa, xuuraanbuu ugu jiraa siduu u kasban lahaa, Xaaraan iyo Xalaal uma aabbo yeelayo waa inuu soo xaasiliyo uun Jaadkiisa, maalinba sibuu ku keenaa hadday noqoto inuu been sheego, hadday noqoto inuu baryo qayrkii, iyo hadday noqoto inuu wuxuun  rahmo kolay taarkiisa noqoto.

Markay labada   duhurnimo tahay buu marfishka hebel isaga iyo asxaabtiisu isugu yimaadaan, halkaasaa iyaga oo aad moodo inaanay waxba adduunyadii ka maqnayn ku qayilaan oo gabalku ugu dhacaa, saqda dhexe ayuu ka soo hurda tagaa markuu qaadkii isgoostay, waa xilli dadkii miyirka qabay intooda badani maanka iyo maskaxda nasinayaan, wuxuu soo socdaba gurigii yimid iyagoo dadkii hurdada badankeedii dhamaysteen, sheekhii daakirayeyna  waysada u kacay ayuu  seexdaa oo duhurka ayuu ka toosayaa, halkii buu ka bilaabayaa, oo maalmaha, bilaha iyo sannadadu is gurayaan. Oo miyuu hagaagsan yahay haddaba? Haa wuu hagaagsan yahay. Makanaa hagaagsan adigaaba ka waali case? Adeer yaynaan is caayin ee runtaan kuu sheegayaa? Runtaad ii sheegaysaa  maxay tahay?

Waa:

Adduunyadu waa is toosin iyo is tilmaamid Xadiisbuu Nabigu ku yidhi (SCW) qofku markuu yar yahay waalidkiisa ama muslin ka dhiga ama gaal, macnaha u daadag oo waa kolba sidii qofka laga dhigo ayuun buu noqdaa, Haddaan La toosin, Haddaan La tilmaamin, Haddaan La Tusmayn miyaanu ku hagaagsanayn wax kastuu sameeyo? Haddii la baray in la raaxaysto uun oo aan la barin in la shaqaysto, miyaanu Hagaagsanayn?  Ma canaan  buu ku leeyay inuu caynkan ku dambeeyo haddii aanay cidiba  daryeelin? Ha isoo eegine ii jawaab dee? Geedku intuu  yar yahay ayaa  la toosiyaabay soomaalidu tidhaa,  macnaheedu miyaanay ahayn in wax kastaa intay curdinka yihiin la qor qoro, la baaq baaqo, si uu u noqdo waxa laga rabo.

 Adeer waxba indhaha ha isoo giirine Gar Buu Uleeyahay !!!

Sheeko Gaaban:  Labaatan jir khasaaray!

Qalinkii: Saddam Xusseen Carab

Saddamcarab@gmail.com

Hargeisa-Somaliland