Ma aragteen?

September 18, 2010

Ma joojiyo socodka, kama daalo socdaalka, kamana xiiqo raadinta waxa uu u jeellan yahay. Daydaygu waa mid gabbalkii dhacaba taagan, waagii dillaacana la barya. Kuma dhiirado wax kasta oo ka duwan waxa uu raadintiisa ku daba-joogo, waanu ka caajisaa. Hase ahaatee, in waxa uu doonayo iskaba dhaaf hanashadiisee,uu xitaa humaaggiisa himbiriirsi u arko, wuxuu u hallaynayaa amaba uu u hibaynayaa wax kasta oo nolosha u qaalisan.

Waa dhab, waxa koonka dushiisa u qaalisan waxa lagu furanayaa isna waa qaali, hase yeeshee, way yar tahay inta qof dhaaddani. Balse, isagu kama xiiqo in uu wakhti iyo hantiba ku lumiyo cid kasta oo loo tilmaamo inay ku hoggaamin karto halka ay taallo baadida uu raadkeeda ku daba joogaa. Baadidiisa sumaddeedu maaha mid ku dhex lumi karta summadaha kale, haddana lama helo oo cid sawraceeda garata wali muu arag. Umadaha kale way ka luntaa, balse isagu wali ma yaqaan waxa u gaarka ah ee ku wareershay daydaygeeda! Wuu arkaa cid la raadisa oo baadi-doonka dhinaceeda kaga jirta, ha yeeshee, ma soo hantaan, inay sii durkiyaan oo ay sii lumiyaan mooyaane.

Isagu kama qanco oo ma dedafeeyo baadi-doonkooda, xagguu uga qancaa waxaabay ula muuqdaan nasteexa kaliya ee la dareemaya halka u damqanaysa baadida ka maqane! Lama yaqaan wuxuu raadinayo midabka iyo caynnadda uu leeyahay,waxaase laysku raacsan yahay in uu dhalaalayo ama widhwidhayo. Welwelka iyo walbahaarka uu ka qabo maqnaanshaha baadidiisu, waa mid ka dhalatay ogaanshaha uu ka war qabo sida ay dadku ugu baahan yihiin, kana cabsi qabo in ay uba soo noqonba waydo inta uu nool yahay oo ciddii heshaa ay damaacido. Rejo ayuu ku qabaa in uu mar uun helayo, waana ta keentay in uu Kabaha u illado soo-helitaankeeda, waxase aan la hubin wakhtiga ay qaadan karto. “Ma arag ee waan kula soo socodsiin doonaa haddiiba aan la kulmo,” waa nuxurka jawaabta kaga soo noqota badanka dadka uu la galo guclaha baadi-goobku, waase dawo uu ku dhayo buktada aan raysanayn ilaa ay hesho baadida ka maqan.

Waa la helayaa dad haddii ay ka hawl-galaan taakulaynta geeddiga baadi-doonka ee uu ku jiro, ay dhacayso inuu guul ka gaadho raadintiisa, balse iyaba waa cibaaree, dhego uma laha inay maqlaan dhawaaqa laba afkii uu ku yeedhinayo waxa ka maqan. Markay u dhawayd qofkii baadidiisa soo arkay, kuma guulaysan in uu u tilmaamo, balse kama niyad-jebin in uu u rooro dhinicii indhihiisu jireen intii uu la hadlayay oo uu u qaatay in baadidiisu jirto, walise ma helin.

Ma jiro qof aan garanayn waxa ka maqan, aan xusuusan karayn haddii loo tilmaamo ama markay ugu yar tahay aan isaguba u baahnayn. Hase yeeshee, way yar yihiin inta dhaaddan qiimaha ay leedahay baadidiisu. Qof kasta o socota ah, mid jarmaadaya iyo mid carraabayaba, waa dhif iyo naadir ka aanay iska hor iman baadidiisu, haddana ma awoodaan inay u sheegaan halkaa uu ugu hagaagi karo. Marar buu aminaa in baadidiisii bahal helay goor fiiddadow ah ama cawo-daran, haddana wuu is-diidsiiyaa in uu aamino. Waayo, wuxuu ku kalsooni qabaa in aanu habowgeedu jooojinayn goob cadow ku halligo.

 Hadal iyo dhawaaq wuu waday in ku filan intii uu ku foognaa raadinteeda, hase yeeshee, wuxuu aakhirkii ku adkaystay waydiin aan jawaabteedu noqon karin wax kale oo aan ka ahayn in loo tilmaamo halkay taallo baadidaas, taas oo ah; ma aragteen baadidaa?

Barkhad M. Kaariye

Kaariye104@gmail.com 

Hargeisa, Somaliland.